17 Aralık 2007 Pazartesi

Disk Bölüm Tipleri (Primary, Extended, Logical Partitions)

Yeni bir işletim sistemi kurarken herhalde en büyük sorun disk bölümlerini ayarlamak olacaktır.

Genelde bu konuda yapılan en büyük yanlış sistem dosyaları ile veri dosyalarını aynı bölüme kurmak ola gelmiştir. Gerçi bunun en büyük sorumlusu bu konuda hiçbir seçenek sunmayan Windows Setup olsa da yine de kendisine bilgisayar teknisyeni diyen ama Win Setup'u çalıştırıp ekranda sağa sola tıklamaktan ziyade kendini geliştirememiş heyecanlı gençler bu yanlış kurulum kültürünün gelişmesine büyük katkı sağladılar. Bu yanlışın acısını en çok veri kayıpları yaşayan Windows mağdurları çekmiştir herhalde.

Her neyse sonuçta siz siz olun verilerinizi sistemin ve programların kurulu olduğu bölümlerde tutmayın. Bunun için ise diskinizi bölümlere ayırmak zorundasınız. Ancak disk bölümlerken çok kimsenin farkında olmadığı ama çok önemli olan bir ayrıntı hep gözden kaçar, disk bölüm tipleri.

Bir sabit diskin 1980'lerden kalma satndartlar ile belirlenmiş yapısına göre ilk sektöründe 512 byte uzunluğunda bir kayıt bulunur. Bu kayıt çalıştırılabilir bir kod ve sabit diskteki bölümlerin adresini tutan bir veriyi içerir. İşte bu alana kısaca MBR (Master Boot Record) adı verilmiş.

Sistemin anakartında bulunan BIOS'un yükleme prosedürü bu MBR kaydını okuyarak buradaki kodu çalıştırır. Bu kayıt da veri alanında belirtilmiş olan disk bölümlerinden hangisi "boot" olarak işaretlenmiş ise o bölümün belirtilen adresindeki açılış kaydını okuyarak çalıştırır.

Ancak bu MBR alanında en fazla 4 adet disk bölümünün adresi kayıt edilebiliyor. İşte bölüm tipleri meselesinin çıkış noktası da buradan kaynaklanıyor, eğer bu 4 bölüm sınırlaması olmasaydı bölüm tipleri diye bir derdimiz olmazdı herhalde.

4'den fazla bölüm açabilmek için bulunan çözüm ise oldukça pratik, kısaca bu MBR'da kayıtlı bölümlerden istediğizi sanki başka bir diskmiş gibi düşünerek içine birden fazla bölüm açabiliyorsunuz. Yani bölüm içinde bölüm açmış oluyorsunuz. Bu harika bir şey ama dezavantajı bu bölümleri içinde alt bölümler açmadan veri kaydetmek için kullanamıyorsunuz ve alt bölümlerin adresleri MBR'da kayıtlı olmuyor.

Adresi MBR'da kayıtlı olan bölümlere Birincil bölüm (Primary Partition), yine adresi MBR'da kayıtlı ancak içinde başka bölümler olan bölümlere Uzatılmış Bölüm (Extended Partition) ve adresi MBR'da bulunmayan ve uzatılmış bölüm içindeki bölümlere Mantıksal Bölüm (Logical Partition) deniyor.

Bu kadar laf kalabalığının sonucunda aslında şunu bilmeniz yeterli; İşletim sisteminizi kesinlikle Mantıksal bölümlere kurmayın, Birincil bölümlere kurun ancak verilerinizi Mantıksal bölümlerde tutabilirsiniz.

Sanırım aşağıdaki görüntü daha iyi anlatıyor, uzatılmış bölümün içindeki bölümlere dikkat edin.

2 yorum:

  1. Resimde /dev/hda5 root olarak gozukuyor. sistemi mantiksal surucuye kurmayin demissiniz ama kendiniz kurmussunuz :)

    Bu arada pardus logical bolume kurulamiyor. Neden acaba? Halbuki ubuntu yu herzaman logical bolume kurarim hic bir zaman sorun cikarmaz pardus neden boyle yapti anlamadim.

    YanıtlaSil
  2. Bu yayını okuyup hala bana özelden niye mantıksal bölüme kurmayalım diye soranlar oluyor.

    Buraya da yazıp konuyu kapatmak isterim: Bu yazıyı yazdığım yıllarda mantıksal bölüme kurduğum dağıtımlarda çok sorun yaşadım, ama 2009-2010 yıllarından sonra bu sorunlar ortadan kalktı, okuyucular artık yazının o bölümünü dikkate almasın.

    YanıtlaSil