Linux için yeni bir X sunucu

AIGLX'in yazarı Kristian Høgsberg'in yeni bir X sunucu projesi ile uğraştığını www.phoronix.com'un haberinden öğrendim. Wayland adını verdiği proje Kernel 2.6.29'a eklenen "kernel-mode-setting" ve Compiz-Fusion ile kullandığımız compositing özelliklerini barındıracakmış. Kernel-mode-setting gelişmesi henüz yolun başında olsa da (2009'da Ubuntu ve Fedora ile kullanıcılara ulaşabilir) sistem açılışını hızlandırdığına vurgu yapılıyor, ayrıca kernel yüklendiği andan itibaren kullanıcı kendini grafik ortamda bulacak, yani konfor ve hız demek, belki daha önemlisi grafik kartı üreticileri dolaysıyla kullanıcılar Linux sürücüleri konusunda daha rahat edecek.

Her neyse konu Wayland, zaten Linux kullanmaya başladığımdan beri merak ediyordum bütün masaüstü dağıtımlarında çok farklı pencere yöneticileri ve çeşitli yazılım seçenekleri var ama X sunucu tıpkı Kernel gibi baş köşeyi tutmuş. Bu pek sorgulanan bir konu değil, "X sunucu kararlı ve büyük bir proje, işini iyi yapıyor, kapı gibi maşallah, macera aramanın alemi yok." gibi kalıplaşmış bir düşünce var sanırım. Ancak birileri X sunucudan artık rahatsız olmuş ve maceraya yelken açmış.

Wayland henüz çok taze bir proje ve kaynak kodlara bakınca bir lisansı bile olmadığını gördüm. Aslında beni bu yazıyı yazacak kadar heyecanlandıran şey ise Wayland'ın küçük gömülü sistemler, cep telefonları veya işte öyle ufak tefek oyuncaklarda çalışabilecek kadar hafif tasarlanıyor olması, öntanımlı Wayland bulunan bir "Pardus 2013 Mobile Edition" veya masaüstümde geliştirdiğim Qt arayüzü bulunan bir programı kernel çalıştırabilen her türlü cihazda kullanabileceğimi düşünmek (mesela bir araba, buzdolabı, çim biçme makinesi) heyecan verici bir şey.